فیوز قطعه ای الکتریکی جهت حفاظت دستگاه های الکتریکی و الکترونیکی در مقابل جریان کشی غیر مجاز می باشد.فیوزها به‌صورت سری در مسیر جریان الکتریکی عبوری قرار می گیرند و چنانچه شدت جریان عبوری بیشتر از مقدار مجاز تحمل فیوز باشد موجب سوختن فیوز یا قطع موقت فیوز می گردد.
طبقه‌بندی عملکردی فیوزها
فیوزها را از لحاظ سرعت پاسخگویی به جریان عبوری غیر مجاز به دو دسته تقسیم بندی می نمایند:
فیوز تندسوز:
فیوز تندسوز در سریع ترین زمان ممکن به عبور جریان غیر مجاز واکنش نشان می دهد و مدار الکتریکی را قطع نموده و موجب حفاظت مدار می گردد.
فیوز کندسوز
فیوز کندسوز با تاخیر بیشتری نسبت به فیوز کندسوز عکس العمل نشان می دهد. از فیوزهای کندسوز در مسیر مدار راه‌اندازی موتورهای الکتریکی استفاده می گردد.در هنگام راه‌اندازی الکترو موتور جریان اولیه زیادی کشیده می شود و پس از آن شدت جریان به میزان مجاز خواهد رسید و لذا فیوز تندسوز نسبت به جریان اولیه اضافی واکنش نخواهد داشت.
انواع فیوز
- فیوز حرارتی یا فیوز فشنگی
- فیوز اتوماتیک
- فیوز مینیاتوری
- فیوز چاقویی یا فیوزکاردی
- فیوز شیشه ای
فیوز فشنگی
فیوزهای فشنگی از قدیمی ترین و ساده‌ترین نوع فیوزها می باشند. این فیوزها در ساختمان های قدیمی بعد از کنتور برق نصب می شدند و هنوز هم در جعبه های تقسیم برق ورودی ساختمان ها از آنها استفاده می گردد.
این فیوزها از سه جز بدنه، کلاهک و فشنگ فیوز تشکیل می گردند. در داخل فشنگ فیوز یک سیم مسی نازک قرار دارد و در صورت عبور جریان بیش حد ذوب شده و باعث قطع مدار می گردد.برای راه انداری مجدد مسیر جریان باید فشنگ داخل فیوز تعویض گردد.
فیوز اتوماتیک
فیوز اتوماتیک نسل بعدی فیوز فشنگی می باشد. در هنگام عبور جریان بیش از حد مجاز واکنش نشان داده و قطع می گردد که در این هنگام شاسی بزرگ روی فیوز به بیرون زده خواهد شد.برای برقراری جریان الکتریکی، می بایست ابتدا علت جریان کشی زیاد شناسایی گردد و پس از رفع اشکال حادث شده نسبت به فشردن دکمه روی فیوز به سمت داخل و راه‌اندازی مجدد اقدام گردد.
فیوز مینیاتوری
فیوز مینیاتوری یکی از پرکاربردترین نوع فیوز در داخل تابلوهای برق صنعتی و تابلوهای برق خانگی و اداری می باشند.
این فیوز به صورت تک فاز، دو فاز و سه فاز و با جریان های مختلف از ۲ آمپر تا ۶۳ آمپر موجود می باشند.
نحوه نصب این فیوزها بر روی ریل های تعبیه شده در داخل تابلوهای برق می باشد و به آسانی می توان آنها را بر روی ریل ها نصب نمود.
فیوزهای مینیاتوری در استاندارد قدیمی VDE با حروف L و G نام گذاری می شوند که حرف L بیانگر فیوز تندسوز برای مصارف روشنایی و خانگی و حروف G به معنای فیوز کندسوز و برای استفاده در مدارات الکترو موتورها می باشد. امروزه برای نام گذاری این فیوزها از استاندارد جهانی IEC استفاده می گردد که فیوز تندسوز با حرف B و فیوز کندسوز با حرفC معرفی می گردند.
مکانیزم عملکردی فیوزهای مینیاتوری بر این اساس است که در هنگام اضافه بار و جریان کشی غیر مجاز فیوز واکنش نشان داده و کلید روی فیوز از حالت وصل به حالت قطع تغییر وضعیت می دهد. با تغییر مجدد وضعیت کلید از حالت قطع به حالت وصل،مجدا ارتباط الکتریکی برقرار شده و جریان از مدار عبور خواهد نمود. به فیوزهای مینیاتوریMCB (Miniature Circuit Breaker) هم گفته می شود. فیوز های مینیاتوری به پنج نوع Z (بسیار حساس) ، نوع B (روشنایی) ، نوع C (موتوری)، نوع K (قدرت) و نوع D (مصارف خاص)تقسیم بندی می گردد.
فیوز کاردی یا چاقویی
فیوز کاردی در مدارات قدرت در داخل تابلوهای برق استفاده می گردند. بعنوان مثال در تابلوهای برق محلی پست های برق در خیابان ها از این فیوز استفاده می گردد.
فیوزهای کاردی از سرعت قطع کنندگی بسیار خوبی رخوردار می باشند و در هنگام بروز اتصال کوتاه به سرعت واکنش نشان می دهند. جریان نامی فیوزهای کاردی تا ۱۲۵۰ آمپر می باشند.
فیوز شیشه ای
فیوز شیشه ای برای جریان های بسیار کم و داخل مدارات الکترونیکی استفاده می گردند. ساختمان این فیوزها از سه بخش کلاهک های فلزی ، بدنه شیشه ای وسیم داخلی فیوز تشکیل می گردد. اتصال الکتریکی فیوزهای شیشه ای از طریق اتصال دو کلاهک فلزی بر روی پایه فیوز برقرار می گردد. چنانچه به هر دلیلی جریان اضافی از فیوز عبور نماید، سیم داخلی فیوز قطع شده و جریان قطع می گردد. برای راه‌اندازی مجدد باید فیوز شیشه ای تعویض گردد. در هنگام تعویض فیوز شیشه ای باید حتما به جریان مجاز روی فیوز توجه گردد تا دقیقا فیوزی با همان جریان مجاز استفاده گردد.
شرکت نگار تامین آمادگی دارد تا در امر تامین فیوز مورد نیاز خریداران عزیز اقدام نماید.
