شیر توپی (Ball Valve) نوعی شیر ربع-گرد است که عضو مسدودکننده جریان آن به صورت یک کره سوراخ دار است که حول یک محور عمودی نسبت به جهت جریان سیال دوران مینماید. وقتی سوراخ در راستای جریان قرار بگیرد شیر باز بوده و وقتی سوراخ عمود بر مسیر جریان قرار بگیرد شیر بسته میشود. وقتی دسته شیر در راستای مسیر قرار داشته باشد نشانگر بازبودن شیر و وقتی دسته آن عمود بر مسیر جریان باشد نشانگر بسته بودن شیر میباشد.
از شیرهای توپی در خط احتراق در مسیر هوا و گاز استفاده می گردد. وظیفه این شیر تنها باز و بسته نمودن مسیر حرکت گاز یا هوا می باشد.
مزایا و معایب شیر توپی یا بال ولو Ball Valve
باز و بسته شدن سریع با یک حرکت چرخشی ۹۰ درجه (ربع گرد)
اطمینان از ساختار بسیار محکم آن بدون نیاز به نیروی گشتاوری بالا
داشتن یک طراحی متراکم و کم حجم
به دلیل سادگی آنها از قیمت پایینی برخوردار می باشند
معایب بال ولو عبارتند از:
این نوع شیر از قابلیت تنظیم و کنترل ضعیفی برخوردار است
معمولا در خط هوای احتراق همراه با یک شیر پروانه ای سری می گردند که مسئولیت تنظیم دقیق میزان هوا با شیر پروانه ای می باشد. همچنین در خط گاز در کنار شیر توپی از یک شیر پیستونی تنظیم دقیق استفاده خواهد شد.