در کوره های سوختی برای کنترل نسبت سوخت به هوای ورودی به مشعل ها از یک دمپرموتور یا اکچویتور بر روی خط احتراق استفاده می گردد. دمپرموتور ها معمولا از طریق اتصال شفت خود با یک شیر پروانه ای کوپل مستقیم شده و بر روی خط هوا نصب می گردند و با تغییر وضعیت خود موجب تغییر شیر پروانه ای شده و میزان هوای خروجی از شیر را کنترل می نمایند. متناسب با نوسان دبی هوای خارج شده از شیر پروانه ای می توان از طریق گاورنر (بالانسر) میزان گاز تزریق شده به مشعل ها را کنترل نمود. البته در مواردی نیز دمپرموتور بر روی خط گاز نصب می گردد و با تغییر خود میزان گاز وارد شده به مشعل را تغییر می دهند.
طریقه کار دمپر موتور
طریقه کار دمپرموتور بر این اساس است که متناسب با نوع سیگنال ورودی از کنترلر دما، یک موتور چپ گرد و راست گرد در داخل دمپرموتور را می توان از طریق میکروسوئیچ های نصب شده در داخل دمپرموتور تحریک نموده و کنترل نمود. ورودی سیگنال دمپرموتور به دو نوع مختلف تقسیم می گردد. نوع اول از طریق یک ورودی کنتاکت سه حالته می باشد. بر اساس نحوه فرمان باز و بسته شدن تیغه ها از سوی کنترلر دما ، یک ولتاژ ۲۲۰ ولت بر سر یکی از کلاف های موتور چپ گرد یا راست گرد متصل می گردد و دمپرموتور یا به چپ یا راست می گردد و متناسب با این تغییر خود شیر را یا باز کرده و یا خواهد بست که این به آن معنی است که میزان سوخت وارد شده به مشعل کم یا زیاد شده و ظرفیت حرارتی ایجاد شده توسط مشعل کاهش و یا افزایش خواهد یافت. چنانچه دمای کوره در وضعیت پایدار و تنظیم شده قرار گیرد و نیازی به تغییر در وضعیت ظرفیت حرارتی مشعل نباشد ، هر دو کنتاکت در حالت باز قرار گرفته و لذا هیچ ولتاژی بر دو سر سیم پیچ موتورهای چپ گرد و راست گرد اعمال نشده و موتور در همان وضعیت ثابت می گردد و میزان هوا و سوخت نیز کاملا ثابت و پایدار خواهد ماند.
شیوه دوم برای اعمال سیگنال کنترلی از کنترلر دما به صورت اعمال یک سیگنال ورودی آنالوگ جریان ۴-۲۰ میلی آمپر می باشد. در این روش با تنظیم دمپرموتور، در هنگام اعمال جریان ۴ میلی آمپر دمپرموتور شیر پروانه ای را در کمترین میزان باز شدگی شیر تنظیم نموده و بالعکس در جریان ۲۰ میلی آمپر ، شیر را در بیشترین حالت بازشوندگی تنظیم خواهد نمود. متناسب با وضعیت دمای داخل کوره و سیگنال اعمال شده از سوی خروجی کنترلر دما ، میزان بازشوندگی شیر پروانه ای تنظیم خواهد شد.
نحوه انتخاب دمپرموتور
در انتخاب یک دمپرموتور مناسب باید به دو پارامتر مهم توان دمپرموتور که بهصورت نیروی گشتاوری معرفی می گردد و مدت زمان عملکرد دمپر از کمترین میزان به بیشترین میزان می باشد توجه نمود.
نحوه عملکرد
در داخل یک دمپر موتور دستهای از بادامکها قرار دارند که با تغییر وضعیت، میکروسوئیچهای تعبیه شده را تحریک میکنند، از طریق تحریک میکروسوئیچها سرو موتور فعال شده و به کمک گیربکس، شفت متصل به تیغه دمپر به حرکت در میآید.
با چرخش راستگرد شفت (در موتور راستگرد)، شیر پروانهای باز شده و دبی بیشتری از هوا جریان پیدا میکند و یا با چرخش چپگرد باعث بسته شدن شیر پروانهای میشوند.
دمپر موتورها دارای تعدادی بادامک (غالبا ۴) میباشند، که هر کدام وظیفه خاص خود را دارا میباشند. یکی از بادامکها میزان بسته بودن دمپر در زمان خاموش بودن مشعل را مشخص میکند.
بادامک دیگری نیز وجود دارد که با تحریک میکروسوئیچ دستور باز شدن شیربرقی برای مرحله دوم یا اصلی مشعل را صادر میکند.